Là một cấp cứu nhãn khoa thường gặp để lại biến chứng nặng nề dễ gây nên mù loà cả mắt thứ hai.

I. Nguyên nhân:

- Dân sự: Do TNLĐ, TNGT.

- Sinh hoạt: Do dao, kéo, cây, que…..

- Chiến tranh: Súng đạn (Thường kèm theo tổn thương đụng dập).

II. Thể lâm sàng:

1. Bán phần trước: Rách kết mạc, giác mạc có thể đơn thuần kèm theo bán phần sau.

2. Phần sau: Vết thương thường kèm theo củng mạc, mống mắt, võng mạc, dịch kính.

3. Chấn thương vùng nguy hiểm:

- Từ vùng rìa giác mạc đến xích đạo nhãn cầu ( vùng thể mi ) thường gặp những biến chứng nguy hiểm: Nhãn viêm giao cảm.

III. Chẩn đoán:

1. Hỏi:       

- Thời gian, hoàn cảnh, tác nhân gây chấn thương.

- Đã được xử lý bước đầu.

- Đã được tiêm phòng uốn ván.

2. Khám:

 - Triệu chứng thường rõ, khám liệt kê đầy đủ tổn thương do vết thương gây ra.

 - Có điều kiện: Chụp X quang, siêu âm nhãn cầu để loại trừ dị vật.

IV. Điều trị.

1. Tại chỗ:

(Nhãn cầu) Tuỳ mức độ tổn thương mà có hướng xử lý.

- Giác mạc + mống mắt: Rửa sạch, tách dính, nếu mống mắt dập nát thì cắt bỏ.

- Khâu phục hồi giác mạc.

- Khâu phụ hồi mống mắt kết hợp cắt mống mắt ngoại vi.

- Đối với thể thuỷ tinh: Cố gắng bảo tồn, nếu vỡ kẹt chất nhân thì bơm hút lấy thể thuỷ tinh ra.

- Dịch kính: Cắt thật sạch dịch kính và khâu vết thương.

- Củng mạc: Làm sạch cắt hết tổ chức dịch kính kẹt trong vết thương khâu phục hồi củng mạc.

- Thể mi: Nếu bầm dập hoại tử thì phải cắt bằng dao điện.

- Sau xử lý: Phải tái tạo tiền phòng bằng bơm dung dịch NaCl 0,9%

2.Toàn thân:

- Chống uốn ván: SAT 1500 x1ống (tiêm dưới da).

- Chống nhiễm trùng : Kháng sinh toàn thân và tại chỗ.

- Chống viêm: Thuốc Cortioid uống hoặc tiêm.

- Giảm phù nề: Thuốc Alphachymotrypsin.

- Chống dính: Dung dịch Artopin 1% .

- Giảm đau.

3. Điều trị biến chứng:

Tuỳ tổn thương mà có hướng điều trị thích hợp.