I. ĐẠI CƯƠNG

Phẫu thuật lấy thai là phẫu thuật nhằm lấy thai ra khỏi tử cung sau khi mở bụng và mở tử cung Phẫu thuật lấy thai trên người bệnh có sẹo mổ cũ phức tạp áp dụng cho những bệnh nhân có tiền sử phẫu thuật vùng bụng trước đó. Khó khăn của phấu thuật này là ổ bụng dính nhiều các dậy chằng và mạc nối, thay đôi vị trí giải phẫu của các cơ quan trong ổ bụng. Khi tiến hành phẫu thuật thì mở bụng phải gỡ dính, cầm máu, nguy cơ tồn thương các tạng xung quanh, nguy cơ chảy máu, khó bộc lộ đoạn dưới tử cung, đôi khi không thể bộc lộ được đoạn dưới mà phải rạch ngang hoặc dọc thân tử cung để lấy thai. Do đó thời gian từ lúc giảm đau đến lúc lấy thai bị kéo dài. Sau mổ nguy cơ vết mổ liền kém, tụ máu ở thành bụng cao hơn các trường hợp khác

 II. CHỈ ĐỊNH

Do nguyên nhân từ thai

Các chỉ định do ngôi thai bất thường          Thai to

Thai suy

Bệnh lý của thai có chống chỉ định đẻ đường âm đạo:

Do nguyên nhân phần phụ của thai

 Do nguyên nhân đường sinh dục

 Do bệnh lý của mẹ

Những chỉ định khác

III. CHUẨN BỊ

Người thực hiện

Kíp gây mê hồi sức Kíp phẫu thuật Nữ hộ sinh chăm sóc sơ sinh   

Phương tiện, dụng cụ, thuốc

Bộ dụng cụ, thuốc dùng gây tê tủy sống, gây mê toàn thân Bộ dụng cụ mổ lấy thai đã tiệt trùng Phương tiện chăm sóc và hồi sức sơ sinh Các thuốc để hồi sức và các thuốc dùng trong sản khoa

Người bệnh

Được giải thích đầy đủ lý do phẫu thuật lấy thai, ký giấy cam đoan phẫu thuật Làm đầy đủ các xét nghiệm cơ bản Định nhóm máu và dự trù máu Thông đái, sát khuẩn thành bụng, trải khăn vô khuẩn sau khi đã được giảm đau

 IV. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

Thì 1: Mở bụng:

Có thể đường trắng giữa dưới rốn hoặc đường ngang trên mu, nếu sẹo mổ cũ là 1 trong 2 đường này thì rạch theo đường mổ cũ, qua các lớp vào ổ bụng, chú ý tổn thương các tạng bên dưới

Thì 2: Bộc lộ đoạn dưới tử cung, gỡ dính, cầm máu

Thì 3: Mở phúc mạc đoạn dưới tử cung

Thì 4: Rạch ngang cơ tử cung đoạn dưới đến màng ối

Mở đoạn dưới tử cung ở ngay giữa (lưu ý tránh chạm vào phần thai ở ngay dưới). Mở rộng vết rạch tử cung sang hai bên. Đường mở tử cung song song với

đường mở phúc mạc đoạn dưới Đường rạch ngang đoạn dưới khoảng 8-10cm.

Thì 5: Lấy thai và rau:

Lấy thai: lấy đầu thai nếu là ngôi đầu, lấy chân thai hay mông thai nếu là các ngôi còn lại Dùng miếng gạc mỏng lau nhớt miệng trẻ Kẹp và cắt dây rốn Tiêm tĩnh mạch chậm(qua dây truyền) 10 đơn vị oxytocin. Lấy rau bằng cách kéo dây rốn và ấn đáy tử cung qua thành bụng. Làm sạch buồng tử cung. Nong cổ tử cung nếu cần Kiểm tra và kẹp các mạch máu lớn đang chảy

Thì 6: Khâu vết rạch tử cung và phúc mạc:

Khâu phục hồi lớp cơ tử cung bằng chỉ tiêu số 1. Có thể bằng mũi rời hay khâu vắt có khóa hay không có khóa. Mũi khâu lấy toàn bộ chiều dày lớp cơ tử cung. Không nên khâu cả lớp nội mạc tử cung. Thông thường khâu một lớp là đủ. Nếu cần thì khâu vắt lớp thứ hai để cầm máu và che phủ lớp khâu thứ nhất   Phủ phúc mạc đoạn dưới tử cung bắt buộc khi có nguy cơ nhiễm khuẩn

Thì 7: Lau sạch ổ bụng, kiểm tra tử cung, phần phụ và các tạng xung quanh  Cầm máu kỹ

 Tùy trường hợp cụ thể xem xét đặt dẫn lưu ổ bụng

Thì 8: Đếm gạc đủ. Đóng thành bụng theo giải phẫu, xem xét đặt dẫn lưu vết mổ Thì 9: Lấy máu và lau âm đạo

V. THEO DÕI CHĂM SÓC SAU PHẪU THUẬT

Theo dõi sau phẫu thuật:  mạch, huyết áp, toàn trạng, bài tiết nước tiểu, co hồi tử cung, lượng máu chảy từ tử cung ra, vết mổ thành bụng, các dẫn lưu (nếu có),trung tiện      

Chăm sóc: Cho thuốc giảm đau sau phẫu thuật. Cho sản phụ uống, ăn sớm (uống, thức ăn lỏng khi chưa trung tiện, ăn bình thường khi đã có trung tiện) Vận động sớm Cho con bú sớm Kháng sinh điều trị (nếu cần)

VI. BIẾN CHỨNG

            Trong phẫu thuật

            Chảy máu

            Chấn thương thai nhi

            Chấn thương ruột

            Rạch vào bàng quang

            Thắt vào niệu quản

            Sau phẫu thuật

Nhiễm trùng vết mổ, tiểu khung, viêm phúc mạc toàn thể, nhiễm trùng huyết Chảy máu do nhiễm trùng vết mổ tử cung Cho sản phụ uống, ăn sớm (uống, thức ăn lỏng khi chưa trung tiện, ăn bình thường khi đã có trung tiện) Vận động sớm Cho con bú sớm Kháng sinh điều trị (nếu cần)