Bệnh nhân là H.V.T (72 tuổi) ở phường Yết Kiêu, TP.Hạ Long. Tiền sử bị lao phổi từ năm 1995, đã điều trị thuốc và dẫn lưu phổi trái nhiều lần ở các bệnh viện phổi trong tỉnh và trung ương. Do bệnh dai dẳng không dứt làm một bên lồng ngực trái xẹp và mất chức năng. Khoảng 1 tháng trước, ông T. xuất hiện ho ra máu, mỗi lần cả trăm ml máu đông, ông được đưa vào viện cấp cứu, chụp cắt lớp phát hiện bị chảy máu trong phổi do vỡ mạch trong hang lao, hang rất lớn chiếm gần toàn bộ phổi trái. Bệnh nặng và thể trạng yếu, ông được điều trị nội khoa một đợt ổn định ra viện, nhưng sau 1 tuần về nhà tiếp tục ho ra máu nhiều hơn nên được đưa vào Bệnh viện Đa khoa tỉnh cấp cứu.

Phẫu thuật nội soi 3D hỗ trợ VATS cắt phổi trái cho bệnh nhân ho ra máu kéo dài.

Cuộc hội chẩn liên khoa Ngoại lồng ngực, Hô hấp, Chẩn đoán hình ảnh đánh giá bệnh nhân cao tuổi, thể trạng yếu, phổi trái xẹp đã mất chức năng, tổn thương chảy máu trong hang phổi trái, gây ho ra máu kéo dài. Nếu điều trị bảo tồn bằng phương pháp can thiệp nút mạch, phổi trái bị viêm có thể bội nhiễm sang bên phổi lành, nguy cơ tái phát ho ra máu cao, tình trạng này kéo dài có thể gây ra cơn ho “sét đánh”, máu ộc ồ ạt làm tắc đường thở gây tử vong lập tức. Vì vậy, các bác sĩ quyết định phẫu thuật nội soi cắt toàn bộ phổi trái đã mất chức năng cho bệnh nhân T. nhằm xử lý tận gốc tình trạng ho ra máu, giảm nguy cơ nhiễm trùng, bảo vệ lá phổi còn lại.

Kíp mổ khoa Ngoại do bác sĩ CKII Phạm Việt Hùng, Trưởng khoa phụ trách phối hợp với khoa Gây mê hồi sức thực hiện. Các phẫu thuật viên tiến hành mở các đường nhỏ dọc khoang liên sườn 5 trái. Qua dụng cụ nội soi kiểm tra thấy khoang màng phổi dính cứng chắc, phổi trái có hang lao lớn dính nhiều vào thành ngực, tim và cơ hoành. Đặc biệt, quá trình bóc tách gặp nhiều khó khăn do phần rốn phổi dính vào màng tim và đỉnh phổi dính chặt đỉnh ngực gây chảy máu khó cầm, nhu mô phổi mỏng, toàn bộ phổi xơ hóa thành nang chứa đầy máu cục cũ. Với sự nỗ lực của phẫu thuật viên và kíp gây mê hồi sức, toàn bộ phổi trái đã được bóc tách và cắt bỏ sau 3 tiếng phẫu thuật căng thẳng với hơn 2 lít máu được truyền trong mổ. Hậu phẫu bệnh nhân tỉnh táo, tự thở tốt, tiếp tục điều trị kháng sinh và lý liệu pháp hô hấp.

Kíp mổ tiến hành bóc tách phổi trái qua nội soi.

Bác sĩ CKII Phạm Việt Hùng, Trưởng khoa Ngoại, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng nhấn mạnh: “Bệnh nhân T. nhập viện với bên phổi trái mất hoàn toàn chức năng, ho ra nhiều máu kéo dài. Nút tắc động mạch phế quản là phương án can thiệp ít xâm lấn, tuy nhiên không thể xử lý được tận gốc, dễ tái phát ho ra máu nặng nề hơn, vì vậy phẫu thuật cắt phổi là phương án tối ưu và triệt để nhất, ngăn tình trạng ho ra máu tái phát, đặc biệt là nguy cơ tử vong do ho ra máu “sét đánh”. Đây là cuộc mổ phức tạp, bởi phổi trái bệnh nhân T. bị tổn thương nặng nề trong thời gian dài nên dính chặt vào thành ngực, tim và cơ hoành. Quá trình bóc tách thực hiện trong phẫu trường nhỏ hẹp, vừa bóc tách vừa cắt đốt và khâu cầm máu, đòi hỏi sự cẩn trọng và khéo léo của phẫu thuật viên để tránh nguy cơ xuất huyết ồ ạt gây tử vong ngay trên bàn mổ.

Với phẫu thuật nội soi hỗ trợ VATS với đường rạch da tối thiểu, màn hình camera 3D sắc nét cùng dụng cụ cắt nối chuyên dụng đã hỗ trợ đắc lực cho phẫu thuật viên, giảm thiểu tối đa nguy cơ chảy máu trong và sau mổ. Bệnh nhân cũng được truyền bổ sung máu kịp thời để duy trì huyết động ổn định. Đây cũng là lần đầu tiên chúng tôi nội soi hỗ trợ cắt một lá phổi với tổn thương hết sức phức tạp. Dù cắt bỏ hết phổi trái nhưng phổi phải đã bù trừ chức năng từ trước nên bệnh nhân không cần hô hấp hỗ trợ sau mổ, sức khỏe phục hồi tích cực và tự thở tốt”.

Bệnh nhân được gây mê thông khí chọn lọc một phổi để cắt bên phổi còn lại

Bên cạnh đó, để ca mổ diễn ra thuận lợi, ngoài tay nghề của phẫu thuật viên thì khâu gây mê hồi sức cho bệnh nhân già yếu, chức năng hô hấp kém như bệnh nhân T. cũng là một thách thức không nhỏ, quyết định tới sự thành công của cuộc mổ. Bệnh nhân được kíp gây mê thông khí chọn lọc một phổi và theo dõi sát các chỉ số, duy trì áp lực và thể tích phổi ổn định để vừa đảm bảo thông khí, vừa làm phổi xẹp đủ rộng, tạo phẫu trường cho phẫu thuật viên dễ dàng thao tác, yên tâm xử trí tổn thương, giúp ca mổ diễn ra an toàn, thuận lợi.

Phẫu thuật nội soi 3D hỗ trợ VAST cắt toàn bộ phổi là một trong những kỹ thuật cao, chuyên sâu, được thực hiện chủ yếu ở các bệnh viện tuyến trên có trang thiết bị y tế hiện đại, đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, chuyên môn sâu trong lĩnh vực nội soi lồng ngực. Kỹ thuật này có ưu điểm vượt trội so với phương pháp mổ mở truyền thống như: ít đau đớn, giảm nguy cơ tai biến trong và sau mổ, vết mổ nhỏ nên tính thẩm mĩ cao, nhờ vậy bệnh nhân hồi phục nhanh, rút ngắn thời gian nằm viện.

Ca mổ khó và phức tạp như của bệnh nhân T. được thực hiện thành công đã khẳng định trình độ chuyên môn cao, tay nghề chuyên sâu trong lĩnh vực phẫu thuật lồng ngực của đội ngũ bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh, đặc biệt là sự phối hợp chặt chẽ và nhịp nhàng giữa các chuyên khoa. Qua đó, người dân trên địa bàn yên tâm hơn khi không may mắc phải những bệnh lý nặng nề vẫn được điều trị kịp thời tại đơn vị y tế tuyến cuối tỉnh, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng khám chữa bệnh cho nhân dân./.

Phòng TT&HCQT