I. Đại cương.

- Máu tụ dưới màng cứng (DMC) là khối máu tụ hình thành giữa màng cứng và vỏ não.

- Máu tụ dưới màng cứng mạn tính là máu tụ có thời gian hình hình >3 tuần.

II. Chỉ định mổ.

- Chẩn đoán xác định máu tụ DMC mạn tính.

- Khi có triệu chứng lâm sàng: đau đầu, nôn, liệt nửa người…

- Trên phim: Máu tụ có hiệu ứng đè đẩy.

- Trường hợp máu tụ DMC mạn tính có suy giảm tri giác nhanh, hôn mê thì chỉ định mổ cấp cứu nhanh như máu tụ cấp tính.

 III. Chuẩn bị.

1. Người thực hiện:
- Phẫu thuật viên thần kinh
- Hai phụ mổ
- Kíp gây mê: Bác sĩ gây mê, KTV phụ gây mê, nhân viên trợ giúp
- Kíp dụng cụ: Dụng cụ viên, chạy ngoài
2. Người bệnh:
- Được chẩn đoán bệnh, xét nghiệm sinh học, đánh giá toàn trạng bệnh phối hợp và được điều trị, nuôi dưỡng, cân bằng đủ đảm bảo cho cuộc phẫu thuật dự kiến
- Người bệnh và gia đình được giải thích rõ trước mổ về tình trạng bệnh và tình
trạng chung, về những khả năng phẫu thuật sẽ thực hiện, về những tai biến, biến chứng, di chứng có thể gặp do bệnh, do phẫu thuật, do gây mê, tê, giảm đau, do cơ địa của người bệnh.

3. Phương tiện
Bộ dụng cụ đại phẫu, một số dụng cụ chuyên về phẫu thuật thần kinh, thuốc,
dịch truyền…
4. Dự kiến thời gian phẫu thuật: 60 phút.

IV. Các bước tiến hành.

- Bệnh nhân nằm nghiêng 90 độ, tê tại chỗ, rạch da 3cm nơi cao nhất ( bướu đỉnh). Khoan 1 lỗ, cầm máu màng cứng, mở màng cứng chữ thập, hút máu tụ, đưa 1 sonde Nelaton ( cỡ 14-16) vào ổ máu tụ theo các hướng bơm rửa đến loãng đi. Đặt lưu sonde vào khoảng 2cm, hướng ra trước. Đóng vết mổ 2 lớp, đuổi khí trước khi đóng kín.

- Sau mổ bệnh nhân nằm đầu bằng, uống nhiều nước, dẫn lưu nối với chai để áp lực 0 ( không khí). Chai dẫn lưu để thấp so với ngang lỗ tai xuống khoảng 50-80cm. Lưu chai 48h.

- Sau mổ 48h cho bệnh nhân nằm đầu bằng, tránh nằm đầu cao gây chảy quá nhiều làm giảm áp lực nội sọ. Truyền nhiều dịch sinh lý, uống nhiều nước cho não mau đầy.

- Đa số trường hợp tê tại chỗ cho bệnh nhân tỉnh, hợp tác, tránh được biến chứng gây mê. Một số trường hợp bệnh nhân không hợp tác nên gây mê.

- Trường hợp bệnh nhân có nguyên nhân hay các yếu tố thuận lợi sau mổ cần giải quyết như điều trị rối loạn đông máu, truyền tiểu cầu, plasma, điều trị động kinh…

V. Theo dõi và tai biến.

1. Theo dõi.

Sau mổ theo dõi tri giác, chỉ số sinh tồn ( mạch, nhiệt độ, huyết áp).

Chai dẫn lưu: số lượng, màu sắc, nếu ra nhiều máu đỏ cần chụp lại kiểm tra

2. Xử trí tai biến.

- Tràn khí dưới màng cứng: điều trị nội khoa, nằm đầu bằng, truyền nhiều dịch, dùng kháng sinh. Điều trị nội không kết quả có thể mổ lại.

- Máu tụ dưới màng cứng cấp tính: chụp lại và can thiệp mổ lại sớm.

- Tụ mủ dưới màng cứng: mổ lại bơm rửa sạch mổ, kháng sinh.