I. ĐẠI CƯƠNG

Cột sống cổ  gồm có 7 đốt sống và rất dễ  tổn thương khi có lực tác động mạnh. Phẫu thuật lấy đĩa đệm cột sống cổ  đường trước, ghép xương và nẹp vít cố  định được thực hiện từ  năm 1950 bởi  Smith  và  Robinson. Phương pháp này đã chứng minh được nhiều ưu điểm và  được dần hoàn thiện cho tới ngày nay vẫn được ứng dụng rất rộng rãi ở các trung tâm phẫu thuật cột sống trên thế giới.

II. CHỈ ĐỊNH

- Đau kiểu rễ  dai dẳng, tái phát  hơn 3 tháng, không đáp  ứng với điều trị nội khoa

- Liệt thần kinh tiến triển

- Hình ảnh cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ phù hợp với lâm sàng

III. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Hẹp ống sống cổ đa tầng

- Nhiễm trùng vùng cổ trước

- Cốt hóa dây chằng dọc sau

IV. CHUẨN BỊ

1.  Người thực hiện:  phẫu thuật viên là bác sỹ  chuyên khoa cột sống được đào tạo.

2. Phương tiện:  máy C.arm, khoan mài, nẹp vít  cột sống và dụng cụ phẫu thuật cột sống chuyên dụng

3. Người bệnh: vệ sinh sạch sẽ, nhịn ăn uống trước phẫu thuật 6h

4. Hồ sơ bệnh án: theo quy định của bệnh viện

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

-  Người bệnh  gây mê nội khí quản, nằm ngửa cổ  ưỡn tối đa, cố  định đầu trên khung Mayfield.

- Rạch da cổ trước bên phải hoặc bên trái bờ trong cơ ức đòn chũm.

-  Tách cân cơ, vén thực quản, khí quản vào trong, động mạch cảnh ra ngoài.

- Xác định tổn thương trên C - arm

- Đặt bộ vén, mồi vào đốt sống trên và dưới đĩa tổn thương.

- Lấy đĩa tổn thương, kiểm tra sự rộng rãi của tủy bằng móc thần kinh.

- Đặt miếng ghép xương chậu hoặc cage vào vị trí đĩa vừa lấy, nẹp vít đốt sống trên và dưới đĩa tổn thương.

- Đặt dẫn lưu, đóng cân dưới da cổ, khâu da.

VI. ĐIỀU TRỊ SAU PHẪU THUẬT

- Đặt nẹp cổ từ 6 – 8 tuần.

- Điều trị kháng sinh 5 – 7 ngày sau mổ.

- Rút dẫn lưu sau 48h.

VII. TAI BIẾN VÀ XỬ TRÍ

1. Tổn thương thực quản

- Nhẹ: nuốt vướng, khó nuốt, nôn ra máu

- Nặng: thủng thực quản

- Nguyên nhân: co kéo thô bạo, cắt vào thực quản

- Cách xử trí:

+  Nhẹ: tự  hết sau 2  –  4 ngày, đặt  ống thông  dạ  dày, theo dõi sát toàn trạng, vùng mổ.

+ Nặng: khâu lại thực quản, mở thông dạ dày nuôi ăn.

2. Tổn thương động mạch cảnh

- Nguyên nhân: do phẫu tích không đúng theo các lớp giải phẫu

- Xử trí: khâu lại động mạch, sử dụng thuốc chống đông sau phẫu thuật

3. Tổn thương thần kinh quặt ngƣợc

- Biểu hiện: nói khàn, khó nói

- Phòng tránh: thường đi đường cổ trước bên trái, phẫu tích theo đúng các

lớp giải phẫu.

4. Tổn thương khí quản

- Nguyên nhân: do kéo thô bạo, đi không dung theo lớp giải phẫu

- Xử trí: khâu lại chỗ thủng khí quản, đặt nội khí quản kéo dài