Bệnh nhân P.Q.H (76 tuổi), trú tại phường Hà Lầm, tỉnh Quảng Ninh, có tiền sử ung thư dạ dày đã phẫu thuật và điều trị hóa chất cách đây 15 năm. Thời gian gần đây, bệnh nhân sờ thấy khối vùng quanh rốn, kèm đau tức hạ sườn phải, nên đến khám tại khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Tại đây, các bác sĩ thăm khám thấy bệnh nhân có một khối to ở cạnh rốn và đập theo nhịp mạch. Trên hình ảnh chụp cắt lớp vi tính động mạch chủ chậu thấy khối phình động mạch chủ bụng đoạn dưới thận hình thoi có kích thước 5,1x5,5 cm, khối phình động mạch chậu chung 2 bên, kèm nhiều huyết khối trong túi phình, đồng thời phát hiện thêm sỏi ống mật chủ kích thước 8mm, giãn ống mật chủ.

Hình ảnh khối phình kích thước lớn trên phim chụp cắt lớp vi tính

Các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị phình động mạch chủ bụng, sỏi ống mật chủ trên nền bệnh nhân ung thư dạ dày đã phẫu thuật. Đánh giá khối phình động mạch chủ bụng kích thước lớn, nguy cơ vỡ và tắc mạch do cục huyết khối di chuyển nên cần chỉ định phẫu thuật sớm. Đồng thời, sỏi ống mật chủ gây giãn ống mật chủ cũng cần xử trí. Sau khi hội chẩn các chuyên khoa, các bác sĩ quyết định phẫu thuật thay động mạch chủ chậu bằng đoạn mạch nhân tạo và lấy sỏi ống mật chủ trong một lần mổ để giải quyết triệt để cho người bệnh.

Hình ảnh khối phình động mạch chủ bụng trước và sau khi thay mạch nhân tạo.

Kíp mổ khoa Ngoại thực hiện thay khối phình động mạch chủ bụng – chậu bằng đoạn mạch nhân tạo.

Kíp phẫu thuật do bác sĩ CKI Bùi Văn Dũng, Phó trưởng khoa phối hợp với khoa Gây mê hồi sức thực hiên. Phẫu thuật viên phẫu tích bộc lộ động mạch chủ bụng thấy khối phình hình thoi đường kính khoảng 5,5 cm thành mỏng, các mảng xơ vữa lan xuống động mạch chậu gốc hai bên. Kíp mổ kẹp tạm động mạch chủ bụng, mở dọc khối phình lấy các tổ chức huyết khối, tiến hành cắt bỏ đoạn mạch tổn thương rồi dùng đoạn mạch nhân tạo hình chữ Y để nối động mạch chủ với hai động mạch chậu, cắm lại các mạch phụ. Sau khi kiểm tra miệng nối thông tốt không thấy thiếu máu ruột. Kíp mổ tiếp tục cắt túi mật, mở ống mật chủ lấy sỏi trong 1 thì, sau đó đặt dẫn lưu đường mật và khâu phục hồi.

Sau mổ, sức khỏe bệnh nhân tiến triển tích cực, các chỉ số ổn định, bụng mềm, vết mổ khô, chức năng tiêu hóa và vận động bình thường, được theo dõi tích cực tại khoa Ngoại.

Bác sĩ CKI Bùi Văn Dũng, Phó trưởng khoa Ngoại, Phụ trách đơn vị mạch máu lồng ngực, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh, cho biết: “Phình động mạch chủ bụng là bệnh lý nguy hiểm, thường diễn biến âm thầm và có thể vỡ đột ngột, gây chảy máu ồ ạt trong ổ bụng, nguy cơ tử vong rất cao nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời. Trường hợp của bệnh nhân H. phức tạp hơn vì có thêm bệnh lý sỏi mật, chúng tôi quyết định thực hiện vừa thay mạch nhân tạo, vừa lấy sỏi trong cùng cuộc mổ, nhằm xử trí triệt để tổn thương, tránh cho người bệnh phải phẫu thuật nhiều lần. Bên cạnh đó, bệnh nhân này từng phẫu thuật ung thư dạ dày nên ổ bụng dính nhiều, quá trình bóc tách và thay đoạn mạch gặp khó khăn hơn, nguy cơ chảy máu khó cầm. Tuy nhiên nhờ sự chuẩn bị kỹ lưỡng, phối hợp hội chẩn chặt chẽ giữa các chuyên khoa, ca mổ đã thành công, giúp người bệnh thoát khỏi nguy cơ vỡ túi phình và biến chứng đường mật”.

Bác sĩ thăm khám lại cho người bệnh sau phẫu thuật.

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến phình động mạch chủ bụng, trong đó phổ biến là tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, hút thuốc lá, rối loạn mỡ máu, yếu tố di truyền... Bệnh có thể gặp ở bất kỳ ai, nhưng thường ở người trên 60 tuổi, đặc biệt là những người có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ kể trên. Khối phình động mạch càng lớn, nguy cơ vỡ càng cao, đe dọa tính mạng người bệnh.

Các bác sĩ khuyến cáo, cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình là khám sức khỏe định kỳ, nhất là với người cao tuổi, có bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp hoặc hút thuốc lá lâu năm. Việc tầm soát sớm các bất thường mạch máu giúp phát hiện và can thiệp kịp thời, phòng tránh biến chứng nguy hiểm do vỡ túi phình gây ra.

Trong những năm qua, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh đã làm chủ kỹ thuật phẫu thuật mạch máu. Đây là một trong những kỹ thuật khó, đòi hỏi sự chính xác và thường triển khai ở tuyến trung ương. Với việc phẫu thuật xử trí thành công nhiều ca cấp cứu cũng như bệnh lý mạch máu phức tạp như bệnh phình động mạch chủ bụng đã khẳng định năng lực làm chủ kỹ thuật cao của đội ngũ bác sĩ bệnh viện khi xử trí những ca bệnh khó, nặng nề ngay tại tỉnh nhà, đưa nơi đây trở thành địa chỉ khám chữa bệnh uy tín, tin cậy của nhân dân trên địa bàn và các vùng lân cận, nâng tầm vị thế và thương hiệu của đơn vị trong lĩnh vực tim mạch. 

Hà Trang, phòng TT&HCQT