1. CHỈ ĐỊNH

Người bệnh liệt nửa người, không hôn mê; mạch, huyết áp, nhịp thở ổn định.

2. CHỐNG CHỈ ĐỊNH

Người bệnh đang hôn mê, các chỉ số mạch, huyết áp, nhịp thở chưa ổn định.

3. CHUẨN BỊ

3.1. Người thực hiện:

Bác sỹ, Y sỹ, Lương y được đào tạo về chuyên ngành y học cổ truyền được cấp chứng chỉ hành nghề theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh..

3.2. Phương tiện

- Dao sắc thái gừng, khay, hộp đựng ngải, các miếng gừng đã thái dày  2-3 mm

- Lá ngải cứu phơi khô, tán nhỏ, bỏ những lá xơ, cuống lá, diêm.

3.3. Người bệnh

- Có hồ sơ bệnh án được chẩn đoán theo YHHĐ và YHCT có các xét nghiệm và thăm dò chức năng chuyên khoa, các huyệt cứu với thời gian và thủ pháp cụ thể.

- Người bệnh được tư vấn, giải thích trước khi vào điều trị.

- Tư thế người bệnh nằm bộc lộ huyệt cần cứu lên trên.

4. CÁC BƯỚC TIỂN HÀNH

4.1. Phác đồ huyệt

* Chứng thực

- Bách hội                        - Thái dương                   - Đồng tử liêu

- Phong trì                       - Đại chùy                       - Ngoại quan

- Chi câu                          - Dương lăng tuyền         - Âm lăng tuyền

- Khâu hư                        - Hành gian                     - Trung đô

- Can du                          - Đởm du

- Thái khê                        - Âm cốc                         - Tam âm giao

* Chứng hư

- Bách hội                        - Phong trì

- Trung đô                       - Hành gian

- Kỳ môn                         - Chương môn                 - Túc tam lý

- Tam âm giao                 - Huyết hải                      - Thái khê

- Âm cốc

* Huyệt chung cho hai thể

- Thất ngôn

- Á môn                           - Thượng liêm tuyền

- Ngoại kim tân               - Ngoại ngọc dịch

- Liệt mặt

- Quyền liêu xuyên Hạ quan

- Địa thương xuyên Giáp xa

- Thừa tương                              - Õ phong.

- Liệt tay

- Giáp tích C4-C7                      - Đại chùy xuyên Tích trung

- Kiên tỉnh xuyên Tý nhu                    - Kiên trinh xuyên Cực tuyền

- Khúc trì xuyên Thủ tam lý      - Chi câu xuyên Ngoại quan

- Bát tà

 

- Liệt chân

- Giáp tích D12-L5                    - Tích trung xuyên Yêu dương quan

- Hoàn khiêu xuyên Thừa phủ   - Trật biên xuyên Hoàn khiêu

- Âm môn xuyên Thừa phù       - Thừa sơn xuyên Ủy trung

- Côn lôn                                    - Thượng cự hư

- Giải khê                                   - Khâu khư

- Địa ngũ hội

4.2. Thủ thuật cứu

- Chế mồi ngải, điếu ngải Dùng 3 đầu ngón tay 1,2,3 lấy một ít ngải nhung để lên một miếng ván nhỏ, nhún và ấn nhẹ xuống để tạo thành hình tháp, nhỏ bằng hạt ngô hoặc cuốn ngải thành điếu như cuộn thuốc lá vỏ ngoài bằng giấy bản.

- Khi đốt đặt mồi ngải lên miếng gừng, châm đầu que diêm lên đỉnh mồi ngải, thổi cho tắt lửa rồi đặt lên vùng huyệt định cứu. Nếu nóng có thể lót thêm miếng gừng khác

- Khi cháy hết mồi ngải gạt tàn vào khay, làm lại mồi ngải trên miếng gừng khác như trên.

- Hoặc đốt điếu ngải, hơ sát da vùng huyệt, khi bệnh nhân nóng thì nhấc ra xa rồi lại đưa lại gần, tiếp tục như trên.

4.3. Liệu trình điều trị

- Thời gian mỗi huyệt cứu 3 mồi x5 phút/một mồi = 15 phút

- Mức độ nóng Bệnh nhân thấy nóng vừa phải vùng huyệt cứu, nếu nóng nhiều có thể lót thêm miếng gừng nữa.

- Cứu một ngày 1 đến 2 lần, một liệu trình điều trị từ 10-15 lần, có thể tiến hành 2- 3 liệu trình liên tục.

5. THEO DÕI VÀ XỬ TRÍ TAI BIẾN

5.1. Theo dõi

Theo dõi tại chỗ và toàn thân.

 

5.2. Xử trí tai biến

+ Bỏng: trên những bệnh nhân thể hàn bị giảm hoặc mất cảm giác nông (đau và nóng - lạnh) dễ bị bỏng. Thường bỏng độ I, dùng thuốc mỡ vaseline bôi và băng lại, tránh nhiễm trùng.

+ Cháy: người già hoặc trẻ em giẫy giụa hoặc vô tình làm đổ mồi ngải gây cháy, nên không được cứu nhiều huyệt một lúc và không được rời bệnh nhân để làm việc khác khi cứu.