Ung thư vùng đầu tụy tá tràng là một trong những bệnh lý ác tính thường gặp và có tỉ lệ tử vong cao. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới, ung thư đầu tụy tá tràng dù chỉ đứng thứ 13 về tỉ lệ mắc, nhưng lại đứng hàng thứ 6 về tỉ lệ tử vong do ung thư. Điều này cho thấy đây là bệnh có tiên lượng xấu so với loại ung thư đường tiêu hóa khác, khó chẩn đoán sớm và hay nhầm lẫn với bệnh lý sỏi mật hay viêm tuỵ, triệu chứng lâm sàng nghèo nàn, mơ hồ nên thường chẩn đoán ở giai đoạn muộn.

Phẫu thuật cắt khối tá tụy là phương pháp điều trị triệt căn được lựa chọn hàng đầu. Đây là đại phẫu phức tạp nhất trong các phẫu thuật về ổ bụng và đã được Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh làm chủ, triển khai thường quy nhiều năm nay. Dù là phương pháp triệt căn song vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế: người bệnh đau đớn nhiều do đường mở bụng lớn 25 – 30cm, thời gian hồi phục chậm, nhiều nguy cơ tai biến, biến chứng sau mổ, nằm viện kéo dài, gây thiếu thẩm mỹ.

Với nỗ lực cập nhật các kỹ thuật cao, chuyên sâu, ít xâm lấn nhằm nâng cao chất lượng phục vụ người bệnh, từ đầu năm 2024, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh đã triển khai nội soi cắt khối tá tụy, một trong những kỹ thuật khó nhất trong phẫu thuật nội soi ổ bụng. Đến nay, kỹ thuật tiếp tục được duy trì triển khai hiệu quả, là bước tiến vượt bậc của đơn vị trong lĩnh vực phẫu thuật ít xâm lấn, giúp nâng cao kết quả trong điều trị các bệnh về khối u vùng đầu tụy tá tràng, giảm tối đa các sang chấn, tai biến, biến chứng sau phẫu thuật, rút ngắn thời gian điều trị hậu phẫu cho người bệnh.

Kíp mổ khoa Ngoại phối hợp với khoa Gây mê hồi sức thực hiện kỹ thuật nội soi cắt khối tá tụy kèm u ác tính bóng vater.

Bệnh nhân mới đây được phẫu thuật bằng phương pháp này là ông N.Q.Ch (69 tuổi) ở phường Hồng Hà, TP Hạ Long. Gần đây, ông Ch. ở nhà vàng da tăng dần, mệt mỏi, ăn uống kém, sốt từng cơn nên vào viện thăm khám. Kết quả chụp cắt lớp vi tính phát hiện khối lớn vùng đầu tuỵ kích thước 21x36mm, nội soi dạ dày tá tràng cho thấy đây là khối u của bóng vater, kết quả sinh thiết cho thấy đây là ung thư biểu mô. Bệnh nhân được hội chẩn đa chuyên khoa với chẩn đoán bệnh nhân tắc mật do ung thư bóng vater. Đánh giá khối u ác tính giai đoạn đầu, chưa xâm lấn các tạng, mạch máu nên bác sĩ chỉ định phẫu thuật nội soi cắt khối tá tụy kèm u để điều trị triệt để cho bệnh nhân.

Hình minh họa vị trí u bóng vater.

Khối ung thư được kíp phẫu thuật nội soi cắt bỏ thành công.

Kíp mổ khoa Ngoại do bác sĩ CKII Phạm Việt Hùng cùng các cộng sự phối hợp với bác sĩ Phạm Văn Hiệu, khoa Gây mê hồi sức thực hiện. Tiên lượng cuộc mổ phức tạp kéo dài, bệnh nhân được bác sĩ gây mê toàn thân, đặt các đường truyền trung tâm để hồi sức và theo dõi sát trong và sau mổ. Qua hệ thống nội soi 3D hiện đại, phẫu thuật viên tỉ mỉ phẫu tích cắt bỏ đầu tụy tá tràng, đường mật ngoài gan, quai đầu hỗng tràng, một phần của dạ dày kèm nạo vét hạch triệt để. Sau khi cắt bỏ u, kíp mổ tiếp tục lập lại lưu thông đường tiêu hóa thông qua các miệng nối tụy – ruột, mật – ruột và dạ dày – ruột.

Hơn 6 tiếng nỗ lực của cả kíp phẫu thuật và gây mê, ca mổ diễn ra thuận lợi, bệnh nhân mất ít máu do quá trình bóc tách, khâu nối khéo léo, tỉ mỉ. Sau mổ 1 ngày, sức khỏe người bệnh ổn định, ít đau vết mổ, vận động nhẹ nhàng.

Bệnh nhân sau mổ cắt khối ung thư hồi phục nhanh, ít đau đớn.

Bác sĩ CKII Phạm Việt Hùng, Trưởng khoa Ngoại, Bệnh viện Đa khoa tỉnh cho biết: Kỹ thuật nội soi cắt khối tá tụy luôn là một phẫu thuật thách thức nhất, bởi đây là phẫu thuật kéo dài từ 6 - 8 tiếng, phức tạp, không chỉ đòi hỏi cắt bỏ hết u, nạo vét hạch triệt để ở vùng nhiều mạch máu quan trọng cần bảo tồn, mà còn phải lập lại lưu thông sau mổ cùng lúc nhiều miệng nối, điều này khó khăn ngay cả khi mổ mở, tiềm ẩn nhiều nguy cơ chảy máu, xì rò miệng nối sau phẫu thuật dẫn đến tỉ lệ tử vong cao. Để có thể thực hiện các thao tác khó, phức tạp như vậy trong một phẫu trường nội soi nhỏ hẹp càng đòi hỏi kinh nghiệm, tay nghề chuyên môn cao, nắm vững kiến thức về giải phẫu cùng sự khéo léo, thuần thục của phẫu thuật viên và sự phối hợp các ê kíp trong mổ. Chính vì khó khăn như vậy nên kỹ thuật này chủ yếu thực hiện tại các cơ sở ngoại khoa hàng đầu cả nước và không nhiều bệnh viện tuyến tỉnh có thể triển khai. Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Ninh là một trong số rất ít các bệnh viện trong cả nước đã tiến hành phẫu thuật cắt khối tá tụy hoàn toàn bằng phương pháp nội soi thường quy.

Như trường hợp của bệnh nhân Ch. được chẩn đoán ung thư sớm nên chúng tôi quyết định phẫu thuật bằng phương pháp nội soi ít xâm lấn. Ca mổ hơn 6 tiếng giúp bệnh nhân được điều trị nhẹ nhàng song vẫn triệt để, hiệu quả lâu dài. Chúng tôi duy trì và triển khai hiệu quả một trong những kỹ thuật khó nhất trong phẫu thuật nội soi ổ bụng, tạo “cú hích” nâng tầm các kỹ thuật ít xâm lấn của đơn vị tuyến cuối tỉnh”.

Phẫu thuật nội soi cắt khối tá tụy điều trị ung thư được triển khai thường quy, hiệu quả tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh.

Phẫu thuật nội soi cắt khối tá tụy mang lại ưu điểm vượt trội cho người bệnh: u cắt triệt để với vết mổ nhỏ, ít đau đớn, giảm nguy cơ biến chứng, thời gian hồi phục nhanh, nằm viện ngắn, tiết kiệm chi phí và tính thẩm mỹ cao. Tuy nhiên, phẫu thuật nội soi chỉ có thể được thực hiện khi ung thư phát hiện ở giai đoạn đầu, chưa xâm lấn, di căn. Vì vậy các bác sĩ khuyến cáo: Ung thư tụy cũng như các loại ung thư khác, cần phải được tầm soát và phát hiện sớm, nhất là các đối tượng có nguy cơ cao như cao tuổi, di truyền... Phát hiện sớm giúp người bệnh được điều trị triệt để bằng phương pháp nội ít xâm lấn, hiệu quả lâu dài, kéo dài cuộc sống chất lượng tốt, ngược lại, việc phát hiện bệnh muộn làm giảm khả năng điều trị bệnh triệt để, tuổi thọ giảm sút rõ rệt và đáp ứng điều trị kém.

Trước tình trạng các bệnh lý ung thư gia tăng như hiện nay, việc triển khai thành công và làm chủ các kỹ thuật cao, xâm lấn tối thiểu, trong đó có nội soi cắt khối tá tụy, mở ra cơ hội điều trị nhẹ nhàng, tối ưu cho người bệnh, qua đó khẳng định trình độ, tay nghề chuyên môn của đội ngũ bác sĩ chuyên ngành ngoại khoa của Bệnh viện Đa khoa tỉnh ngày càng thành thạo, chuyên nghiệp và hoàn thiện hơn, tạo thêm niềm tin, hy vọng sống cho những người không may mắc phải những bệnh lý hiểm nghèo được điều trị ngay tại tỉnh nhà./.

Hà Trang, phòng TT&HCQT